Βρέθηκε, πράγματι, ο τάφος του Αριστοτέλη, το 1891; (Μέρος Γ)

Όπως είναι γνωστό, μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο μέγας αυτός διδάσκαλος, ο Αριστοτέλης, ο οποίος είχε κατηγορηθεί για ασέβεια και βλέποντας ότι απειλούνταν να έχει την τύχη του Σωκράτη, έσπευσε να εγκαταλείψει την Αθήνα και περνώντας το στενό του Ευρίπου εγκαταστάθηκε στη Χαλκίδα, όπου και πέθανε το 322 π.Χ. σε ηλικία 62 ετών.

Η είδηση της ανακάλυψης ενός τάφου στην Εύβοια, όχι πολύ μακριά από τη Χαλκίδα, από τον Charles Waldstein, Διευθυντή της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Αθήνα, είχε προκαλέσει ζωηρή συγκίνηση στους επιστημονικούς κύκλους, καθώς ο τάφος αυτός θεωρούνταν ότι ανήκε στον Σταγειρίτη φιλόσοφο.

Ο Waldstein, όμως, απείχε πολύ από το να θεωρεί βέβαιο το γεγονός ότι ο τάφος ανήκε στον Αριστοτέλη. Σε επιστολή του προς εφημερίδα της Νέας Υόρκης, περιοριζόταν σε έκθεση των περιστάσεων υπό των οποίων πραγματοποιήθηκε η ανακάλυψη.

“Ενεργούμε ανασκαφές στον χώρο της αρχαίας Ερέτριας προς αναζήτηση του περίφημου ναού της Αρτέμιδος. Οι ανασκαφές αυτές μας οδήγησαν σε περίτεχνα μαρμάρινα θεμέλια, τα οποία έπειτα από λίγο διαπιστώθηκε ότι ανήκαν στον περίβολο ενός μεγάλου οικογενειακού τάφου.

Τέτοιου είδους τάφοι δεν είναι σπάνιοι στην Ερέτρια, αλλά εδώ ο τοίχος είχε τέτοια καλλονή και μεγαλοπρέπεια, ώστε καταλάβαμε ότι βρισκόμασταν απέναντι σε έναν εξαιρετικό τάφο και επισπεύσαμε τις ανασκαφές.

Η πρόοδος των ανασκαφών είχε ως αποτέλεσμα την ανακάλυψη δύο κοινών τάφων, στη συνέχεια έναν τρίτο που περιείχε μεγάλο αριθμό πολύτιμων αντικειμένων: έξι διαδήματα από καθαρό χρυσό, ένα χρυσό δάφνινο στεφάνι στη θέση που βρισκόταν η κεφαλή του νεκρού, γραφίδα και δύο ασημένιοι χαρακτήρες και τέλος ένα μικρό πήλινο άγαλμα που παριστούσε έναν φιλόσοφο με τα χέρια του μπλεγμένα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήταν τάφος συγγραφέα και μάλιστα διάσημου. Μπορεί, λοιπόν, κάποιος να φανταστεί τη συγκίνησή μας, όταν ο γειτονικός τάφος μας αποκάλυψε την ακόλουθη επιγραφή: [Β]ΙΟΤΗ [Α]ΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥ, δηλαδή, Βιότη, θυγατέρα του Αριστοτέλη.

Ο τάφος του συγγραφέα με το δάφνινο στεφάνι, θαμμένου με τόσες τιμές, είναι ή δεν είναι ο τάφος του μεγάλου φιλοσόφου; Ιδού το ερώτημα το οποίο τίθεται ενώπιον μας…”

Ο Charles Waldstein δεν ισχυριζόταν ότι είχε λύσει το ζήτημα. Αποφεύγοντας επιμελώς κάθε βιαστικό συμπέρασμα, σημείωνε τα επιχειρήματα τα οποία μαρτυρούσαν υπέρ ή κατά της υποθέσεώς του.

Αφ’ ενός, είναι βέβαιο ότι ο Αριστοτέλης πέθανε στη Χαλκίδα, η οποία, ως γνωστόν, βρίσκεται πολύ κοντά στην Ερέτρια. Η επιγραφή έχει όλους τους χαρακτήρες επιγραφής του τρίτου αιώνα προ Χριστού.

Τέλος, ο Χριστόδωρος αναφέρει άγαλμα του Αριστοτέλη που υπήρχε σε Γυμνάσιο της Κωνσταντινούπολης, το οποίο είχε τα χέρια μπλεγμένα ακριβώς, όπως και το αγαλματίδιο που βρέθηκε στον τάφο.

Η αντίθετη όψη του ζητήματος είναι ότι υπήρξαν πολλοί φιλόσοφοι με το όνομα Αριστοτέλης. Ο Αριστοτέλης, όμως, δεν ανέφερε στη διαθήκη του θυγατέρα Βιότη, αλλά μόνο Πυθιάδα, το όνομα της μητέρας της.

Η είδηση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “ΤΟ ΑΣΤΥ”, στις 05/05/1891…