Κάθε χρόνο, κατά τα μέση του Μάη, κοντά στο ερειπωμένο φρούριο του Φραγκοκάστελλου, στην Κρήτη, μια ολόκληρη στρατιά από σκιές πολεμιστών, ιππέων και πεζών, κάνει την απόκοσμη εμφάνισή της, προελαύνουσα στην πρωινή ομίχλη του Λιβυκού Πελάγους.
Επειδή τα φαντάσματα αυτά εμφανίζονταν πάντα κατά την πρωινή δροσιά, ονομάστηκαν Δροσουλίτες.
Το 1927, δύο Άγγλοι φυσιοδίφες και περιηγητές, οι αδελφοί Baker, επισκέφτηκαν την Κρήτη, με σκοπό να συλλέξουν διάφορα σπάνια φυτά του τόπου, για να εμπλουτίσουν τα ιδιωτικά ανθοκομεία τους στο Λονδίνο.
Τους συνόδευσε στην περιοδεία τους στα Σφακιά ο γνωστός λόγιος Γ. Στ. Ναξάκης. Η εκδρομή πραγματοποιήθηκε με όλες τις απαιτούμενες ανέσεις, διότι τους ακολουθούσαν πεπειραμένοι μάγειροι, υπηρέτες, οδηγοί και μεγάλες σκηνές, εφοδιασμένες με όλα τα αναγκαία έπιπλα ενός εξοχικού σπιτιού.
Κατά τη διαδρομή των ξέγνοιαστων εκδρομέων, μεταξύ του χωριού Κομιτάδες και της Χώρας των Σφακίων, όπου και ήταν ορατό το φρούριο του Φραγκοκάστελλου, οι αγωγιάτες άρχισαν να διηγούνται στους εκδρομείς ιστορίες γλαφυρές για τα φαντάσματα, τα οποία εμφανίζονταν εκεί κατά τα τέλη του Μαΐου.
Η αφήγηση αυτή προξένησε βαθιά κατάπληξη στους Άγγλους περιηγητές. Όταν, μάλιστα, ο G. Baker, Πρόεδρος της Φυτολογικής Εταιρείας του Λονδίνου, επέστρεψε στον τόπο του, συναντήθηκε με τον Ernest Bennett, ο οποίος ήταν μέλος του Συμβουλίου της Εταιρείας των Ψυχικών Ερευνών και του αποκάλυψε όλα όσα παράξενα άκουσε στην Κρήτη για τους εξαϋλωμένους πολεμιστές του Φραγκοκάστελλου.
Στις αρχές Μαΐου του 1928, ο Bennett έγραψε επιστολή προς τον Γ. Στ. Ναξάκη, στα Χανιά και του ανήγγειλε ότι σκόπευε να επισκεφτεί το νησί, ως επίσημος απεσταλμένος της Εταιρείας των Ψυχικών Ερευνών του Λονδίνου.
Μάλιστα, ο Benett παρακαλούσε τον Ναξάκη να συλλέξει όλες τις σχετικές πληροφορίες για τους μυστηριώδεις Δροσουλίτες και να του τις αποστείλει, ώστε να μελετηθούν από τα μέλη της Εταιρείας της αγγλικής πρωτεύουσας.
Πράγματι, λοιπόν, ο Ναξάκης διενήργησε μακρά και εξαντλητική έρευνα μεταξύ των χωρικών και ιδού οι πληροφορίες που έστειλε στον Ernest Bennett.
Κάθε έτος, γύρω στα τέλη του Μαΐου και όταν η ατμόσφαιρα είναι ομιχλώδης, λίγα λεπτά πριν από την ανατολή του ήλιου, κατά το σύθαμπο, διακρίνονται ευκρινέστατα στη θέση Θυμέ Κάμπος πλήθος στρατιωτών, πεζών και ιππέων, με αστραφτερές περικεφαλαίες και ξίφη, να προελαύνουν προς το Φραγκοκάστελλο.
Όσο προχωρεί η ανατολή, τόσο πιο καθαρά φαίνονται οι σκιές αυτές. Μα, όταν οι ακτίνες του ήλιου φωτίσουν ολότελα τον Θυμέ Κάμπο, τότε οι Δροσουλίτες εξαφανίζονται, χάνονται, διαλύονται σαν καπνός.
Το φαινόμενο αυτό έχει παρατηρηθεί από εκατοντάδες αυτόπτες μάρτυρες, εδώ και πολλές γενιές και είναι γνωστό σε όλους στα Χανιά.
Οι ντόπιοι, άλλωστε, έχουν δώσει και όνομα στις σκιές αυτές των πολεμιστών. Τους ονομάζουν Δροσουλίτες και τούτο, διότι παρουσιάζονται πάντοτε κατά την ώρα που η δροσιά της χαραυγής περιλούζει τον τόπο, όταν αστραποβολούν καθάρια από λεπτό νερό οι πέτρες και τα χορτάρια.
Οι Δροσουλίτες, βεβαιώνουν οι χωρικοί, προελαύνουν με έναν τρόπο επιβλητικό και μεγαλοπρεπέστατο. Τα πρόσωπά τους, οι στολές τους, τα όπλα που βαστούν, φαίνονται με κάθε λεπτομέρεια και φαντάζουν ζωντανοί, σαν ένας καλοσχηματισμένος και άρτια πειθαρχημένος στρατός, που τον σπρώχνει ο ούριος άνεμος μπροστά.
Αρχικά, ο Baker έδωσε την εξήγηση ότι πιθανώς επρόκειτο περί ενός αντικατοπτρισμού, αλλά γρήγορα ο ίδιος απέκρουσε την υπόθεση, προσθέτοντας:
-Η Αίγυπτος απέχει πολλές εκατοντάδες μιλίων από τη νότια ακτή της Κρήτης. Είναι, εξάλλου, επιστημονικώς εξακριβωμένο ότι ο αντικατοπτρισμός δεν είναι δυνατόν να συντελεστεί σε απόσταση μεγαλύτερη των 40 μιλίων από το αντικατοπτριζόμενο αντικείμενο. Άρα, θεωρείται βέβαιο πως το παράξενο αυτό οπτικό φαινόμενο αποκλείεται να προέρχεται από τόσο μακριά. Άλλωστε, οι στολές των στρατιωτών δεν είναι αιγυπτιακής προέλευσης.
Οι σκέψεις αυτές τον οδήγησαν στην απόφαση να απευθυνθεί προς την Εταιρεία των Ψυχικών Ερευνών του Λονδίνου, αρμόδια να ερευνήσει επιστημονικώς το ζήτημα. Δέον να σημειωθεί πως η εν λόγω εταιρεία υπέβαλε αυτής της φύσεως τα φαινόμενα σε αυστηρότατο, αμείλικτο έλεγχο.
Δεν ήταν μια πνευματιστική ένωση έτοιμη να παραδεχθεί αβίαστα επεμβάσεις και επικοινωνίες πνευμάτων. Δεν πίστευε στην επικοινωνία του επάνω με τον κάτω κόσμο, αλλά εξηγούσε όλα τα πνευματιστικά φαινόμενα με τρόπο τεκμηριωμένο και αμιγώς επιστημονικό.
Μήπως επρόκειτο για μια συλλογική αυθυποβολή, δηλαδή για μια αυταπάτη ανθρώπων που άκουσαν για αυτά τα φαινόμενα, τα πίστεψαν και μετέβαιναν εκεί με την πεποίθηση ότι θα τα δουν; Μήπως, όμως, επρόκειτο για εκτοπλασματικές εκδηλώσεις; Αυτά σκόπευε να εξετάσει ενδελεχώς ειδική αποστολή των Άγγλων επιτόπου.
Πάντως, οι Σφακιανοί δίνουν την εξής ερμηνεία του εντυπωσιακού αυτού φαινομένου:
Στις 17 Μαΐου του 1828, ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης, μαχόμενος εναντίον των Τούρκων στην περιφέρεια εκείνη και πολιορκημένος από τον Μουσταφά Πασά, ο οποίος ηγούνταν των Τούρκων, κατακρεουργήθηκε μαζί με όλους ανεξαιρέτως τους άντρες του, στο σύνολο 338 γενναίοι μαχητές. Ωστόσο, είχαν προλάβει να σκοτώσουν περισσότερους από 800 Τούρκους.
Πιστεύεται, λοιπόν, και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά στα Σφακιά ότι οι ψυχές των πεσόντων κατά τη μάχη εκείνη Ελλήνων εμφανίζονται κάθε χρόνο στο Φραγκοκάστελλο, την ημέρα της επετείου του γεγονότος.
Όλοι είναι βέβαιοι ότι η εξήγηση αυτή είναι η μόνη σωστή και ακριβής. Και εκείνο που καθιστά το όλο πράγμα αξιοπερίεργο είναι η σύμπτωση της ημερομηνίας.
Οι Κρητικοί θεωρούσαν πως εάν η αγγλική αποστολή προλάβαινε να καταφτάσει εγκαίρως, θα ήταν σε θέση να αποκρυσταλλώσει και εκείνη την ίδια άποψη με τους ντόπιους.
Οι Δροσουλίτες, οι μυστηριώδεις αυτές σκιές των αγέρωχων πολεμιστών, που επιμένουν να εμφανίζονται κάθε Μάιο, σχηματισμένοι από την πρωινή δροσιά, ίσως αποτελούν ένα γεφύρωμα ανάμεσα σε ένα ιστορικό γεγονός και σε ένα υπερφυσικό φαινόμενο.
Η είδηση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Η ΒΡΑΔΥΝΗ”, στις 27/05/1928…