Τα στοιχειωμένα κάστρα της Ελλάδας – Το Κάστρο της Πάτρας (Μέρος Β)…

Το 1932, ο Χρήστος Αγγελομάτης, συγγραφέας και δημοσιογράφος, δημοσίευσε μια σειρά εξαιρετικά ενδιαφερόντων άρθρων στην εφημερίδα “ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ”, με τίτλο “Τα στοιχειωμένα κάστρα της Ελλάδας”.

Οι πληροφορίες, οι οποίες συγκεντρώθηκαν από τον Χρήστο Αγγελομάτη και τους συνεργάτες του, προήλθαν κατά ένα μεγάλο μέρος από τις αφηγήσεις παλαιών Πατρινών, αλλά και από τον ιστοριοδίφη, δημοσιογράφο και συγγραφέα, Ευστάθιο Θωμόπουλο.

Ιδού, λοιπόν, το δεύτερο μέρος του άρθρου που εκπόνησε, σχετικά με το περίφημο κάστρο των Πατρινών και τους θρύλους του.

Σ’ έναν καφενέ, στη συνοικία Καντριάνικα, ο Αγγελομάτης άκουγε προσεκτικά τον συνομιλητή του να του αφηγείται την ιστορία της Πατρινέλας:

Ήταν το 1909, αγαπητέ μου. Δυο μόλις μέρες προτού ξεσπάσει η κατάρα της χολέρας στην Πάτρα, δυο μόλις μέρες προτού σημειωθεί το πρώτο κρούσμα, η Πατρινέλα ζωντάνεψε και κατέβηκε από το μάρμαρο, που τη συγκρατούσε.

Ήταν περίπου δύο το μεσημέρι και ο περισσότερος κόσμος βρισκόταν στα σπίτια του. Έξαφνα, θόλωσε ο ουρανός κατά το μέρος του κάστρου, μια βοή υψώθηκε κι όλοι όσοι ήταν έγκλειστοι στις φυλακές του Μαργαρίτη, μα κι όσοι βάδιζαν στους δρόμους, την είδαν ολοζώντανη να ξεχύνεται σαν σίφουνας. Τα μαλλιά της ανέμιζαν, το πρόσωπό της ήταν αγριεμένο και το αρχαίο της φόρεμα κυμάτιζε σαν λάβαρο πολέμου. Δεν την είχα δει ποτέ άλλοτε. Εκείνη τη στιγμή την πρωτοαντίκρισα. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν τα μάτια της, που φεγγοβολούσαν σαν διαμάντια.

Στην αρχή, καθώς προχωρούσε, τη συνόδευε ένας μανιασμένος αγέρας και μια αλλόκοτη βοή σκορπιζόταν στο πέρασμά της. Βημάτιζε αμίλητη, στητή, ψηλή κι αγέρωχη, κοιτάζοντας διαρκώς μπροστά της.

Οι Πατρινοί, που γνωρίζουν τις ιδιοτροπίες της από τα χρόνια τα πολύ παλιά και από τις πολλές φορές που είχε κατεβεί στην πόλη, έσπευσαν να εξαφανιστούν και να χωθούν γοργά στα σπίτια τους. Η Πατρινέλα δε θέλει να τη βλέπουν, ούτε να μιλούν στο διάβα της, αλλιώς, τους δένει τη μιλιά κι άχνα δε βγαίνει απ’ το στόμα τους. Και στους περισσότερους επιστρέφει τη λαλιά μετά από λίγο καιρό, σε πολλούς, όμως, δεν την ξαναδίνει και απομένουν για πάντα τους βουβοί.

Οι Πατρινοί, λοιπόν, έτρεξαν να εξαφανιστούν την ημέρα εκείνη του 1909, που η Πατρινέλα κατέβηκε απ’ το μάρμαρο. Σφάλισαν τα πορτοπαράθυρα των σπιτιών τους και την άφησαν μονάχη της να τριγυρνά στους δρόμους των Πατρών.

Μισή ώρα μόλις απ’ τη στιγμή, που η καλή αυτή Μοίρα ζωντάνεψε, ολόκληρη η πόλη είχε ερημωθεί. Ψυχή δεν έβλεπες έξω. Ακόμη και τα σκυλιά λάκιζαν, ουρλιάζοντας, με την ουρά στα σκέλια.

Η Πατρινέλα κίνησε για τα Καντριάνικα. Κατόπιν, πήγε στο Βλατερό, στα Καμίνια, γύρισε όλη την Απάνω Χώρα και τράβηξε πάλι κατά το κάστρο, ψηλή πάντα και ορθόστητη, υπερήφανη κι αλύγιστη. Η καλή αυτή κυρά από πάντα της λάτρευε την Απάνω Χώρα, μιας κι εκεί γεννήθηκε και μεγάλωσε, εκεί αγάπησε, όμως πέθανε από έρωτα και καημό αρκετά μακριά της. Την Κάτω Χώρα, τη νεόδμητη πόλη της Πάτρας δηλαδή, τη θεωρεί ξένη και στο μυαλό της δεν υπάρχει.

Έτσι, όταν έφτασε και πάλι πίσω στο κάστρο, όσοι βρίσκονταν στις φυλακές του Μαργαρίτη και στα σοκάκια, την είδαν να ανυψώνεται και να ξαναπαίρνει τη θέση της μες στο μάρμαρο, επάνω στα νότια τείχη. Ύστερα, η ατμόσφαιρα θόλωσε, ο άνεμος στροβιλιζόταν απειλητικός και τα πάντα έδιναν την εντύπωση πως κάτι κακό, κάτι φοβερό θα ξέσπαγε το μένος του πάνω στις ράχες της πόλης και των ανθρώπων της. Τελικά, όταν καθάρισε ο ορίζοντας, η Πατρινέλα ήταν και πάλι πλέριο μάρμαρο, αναμαλλιασμένη, με τα αυστηρά, αλλά συνάμα και γλυκά χαρακτηριστικά της.

Όλοι οι Πατρινοί το ξέραμε καλά πως κάθε εμφάνιση της Πατρινέλας είναι προμήνυμα κακού. Η καλή Μοίρα της πόλης μας έτσι μας προειδοποιεί, όταν καταφτάνει κάποια συμφορά. Και πράγματι, δύο μέρες μετά, είχαμε το πρώτο κρούσμα χολέρας και την επόμενη, ξέσπασε το μεγάλο κακό. Δεκάδες ανθρώπων σωριάζονταν καταγής από την αναθεματισμένη αρρώστια και ένας γνήσιος, βαθύς θρήνος αχολογούσε μέσα απ’ το κάθε σπίτι. Μέχρις ότου να περάσει η επιδημία, όλη η Πάτρα είχε μεταβληθεί σε αληθινή κόλαση, στην οποία δε γνώριζε κανείς αν θα ζούσε ή αν θα πέθαινε.

Το Κάστρο της Πάτρας είναι στοιχειωμένο και το στοιχειό του το καλό, η δική μας η Πατρινέλα, ξανακατέβηκε απ’ τα τείχη κι άλλες φορές, για να μας προειδοποιήσει. Το 1916, όταν ξέσπασε μια τρομακτική επιδημία γρίπης, που θέρισε χιλιάδες δύσμοιρων ανθρώπων και το 1929, όταν βασανιστήκαμε από την επιδημία της εντερικής αμοιβάδωσης.

Εδώ σταμάτησε για λίγο ο αφηγητής και προσπάθησε να συγκεντρώσει τις αναμνήσεις του. Ρούφηξε μια γουλιά νερό και συνέχισε να εξιστορεί στον Χρήστο Αγγελομάτη:

Θα με ρωτήσετε, βέβαια, ποια είναι αυτή η Πατρινέλα και αν υπήρξε άραγε ποτέ. Ευτυχώς, ξέρουμε και ποια είναι και πότε έζησε εδώ στην Πάτρα, γιατί, όπως σας προείπα, τούτη η καλή κυρά, η καλή μας Μοίρα, είναι βλαστάρι της πόλης μας και την αγαπά με όλη την ψυχή της.

Πότε γεννήθηκε και ποια είναι, θα σας το πω αμέσως. Πρώτα, όμως, πρέπει να σας πω ότι είναι κι αυτή μια από τις γυναίκες εκείνες, που αγάπησαν πολύ και χάθηκαν στο τέλος για τον μεγάλο έρωτά τους. Ήταν όμορφη η Πατρινέλα, ήταν γλυκιά, ένας αληθινός άγγελος καλοσύνης και ευγένειας, πλασμένη για να σκορπά τριγύρω της καθετί το αγαθό και το αγνό. Οι άνθρωποι έβρισκαν παρηγοριά στους καλούς της τρόπους και στο μελένιο της χαμόγελο.

Κι έτσι που ήταν, θα έπρεπε, φυσικά, να δρέψει όλους τους καρπούς της ευτυχίας από το δέντρο της ζωής. Έτσι θα έπρεπε, μα, δυστυχώς, έδρεψε μονάχα τον πόνο, τη δυστυχία και τη συμφορά…

Η είδηση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ”, στις 07/10/1932…